Wat is een gezond gewicht

We leven in een wereld waar we veel waarde toekennen aan iemands omvang en gewicht, maar is dat eigenlijk wel terecht? We beoordelen iemand heel gemakkelijk op het uiterlijk en hangen daar dan conclusies aan (te dik, ongezond, ongedisciplineerd, lui, etc) en daar wil ik graag wat meer nuance in aanbrengen: Bestaat eigenlijk een gezond gewicht? Waar komt deze focus op het gewicht nu eigenlijk vandaan en wat bereiken we nu met deze manier van denken, of juist niet?

Oké, even bij het begin beginnen…….! Op heel veel plaatsen wordt de BMI (Body Mass Index) gebruikt als leidraad voor “gezondheid” en wordt er beoordeeld op dit getal of je bijv. in aanmerking komt voor bepaalde zorg en of je misschien (een beetje) zou moeten afvallen om gezond te worden.

BMI zegt niets over gezondheid

Ooit is de BMI bedacht door wiskundige en sterrenkundige (Adolphe Quetelet 1796-1874), om statistieken over grote groepen mensen te kunnen indelen. Dit betekend dat een goede rekenaar (dus géén gezondheidsprofessional) een formule heeft bedacht (ergens halverwege de 19de eeuw) die niet bedoeld is voor individuele beoordeling van gezondheid.

Nu weet ik dat onderzoek veel kan opleveren en helpt het bij het uitstippelen van algemene richtlijnen die gezondheid ondersteunen. Maar als individu was het niet de bedoeling van de bedenker om langs de meetlat van BMI te worden gelegd. Waarom doen we dat dan nog steeds?

Je BMI geeft de verhouding aan tussen je lichaamslengte en je gewicht

Wanneer je gewicht iets zou zeggen over je gezondheid zou dit relevante informatie kunnen zijn, maar ook dat is niet helemaal het geval. Een hoger gewicht is op zichzelf géén veroorzaker van een ongezond lichaam en het geeft je géén grotere kans op bepaalde aandoeningen. Je lichaamssamenstelling (hoeveel vet en spieren je hebt) is soms wel een bepalende factor, maar daar wordt bij het meten van het gewicht door de meeste weegschalen niet naar gekeken.

Mensen die bijv. heel gespierd zijn en een laagje vet hebben kunnen een “veel te hoog” BMI hebben, terwijl ze heel goed voor zichzelf zorgen: Gezond eten, veel bewegen, weinig zitten, niet roken, geen alcohol drinken, etc. Waar mensen die lichter zijn en een “gezond” BMI hebben, veel ongezonder kunnen zijn door te weinig spiermassa, te weinig bewegen, slecht voedsel en bijv. roken. Als je gewicht of BMI heel erg laag is of zonder reden snel daalt kan dat wel een enorme alarmbel zijn om snel hulp in te schakelen. In andere gevallen zou het gewicht of BMI in mijn ogen niet gebruikt mogen worden als meetinstrument.

En het komt vaker voor dan je denkt, dat een gezond en gelukkig iemand (die toevallig wat zwaarder is dan gemiddeld) wil proberen af te vallen omdat dat nu eenmaal sociaal wenselijk is. Of dat een slanker persoon zeer ongezond eet “want hij kan het hebben” en heel veel last van stress blijkt te hebben waardoor hij gaat roken of alcohol gebruikt.

Weg met de weegschaal!

Stop met het meten van gewicht en het gebruiken van gewicht als indicator voor gezondheid! Zeker als je gezondheidsprofessional bent. Het helpt niet en het heeft geen zin! Het enige wat je doet is drukken op het punt waar het al jaren pijn doet en bevestigen dat uiterlijk ertoe doet.
Uiteraard is het zwaarder voor je gewrichten als je er enorm veel gewicht op laat rusten iedere dag en komen welvaart ziekten vaker voor bij mensen die veel vetmassa hebben. Alleen is vaak hardlopen ook slecht voor je gewrichten en ziekte komt ook voor bij slanke mensen. Gewicht kán een gevolg zijn van ongezond gedrag of slechte zelfzorg, maar dat hoeft dus niet perse. Mensen kunnen ook zwaarder worden door veel stress, slecht slapen of verstoorde hormonen. Wanneer je ziek wordt is er meer aan de hand dan alleen een “te hoog” gewicht.

Kijk naar de oorzaak

Te horen krijgen dat je te zwaar bent en moet afvallen helpt je echt niet gezonder worden. Sterker nog voor veel mensen is het een zeer stressvolle aangelegenheid om te moeten afvallen. Doordat ze niet in hun eigen patroon zitten, weinig energie hebben en veel honger hebben.
In mijn ervaring hebben cliënten er meer aan als er naar ze wordt geluisterd en ze worden geholpen om zichzelf beter te begrijpen. Wanneer iemand weet wat hij echt belangrijk vindt in het leven (een goede gezondheid, bewegingsvrijheid, vrolijk zijn, gevoel van eigenwaarde, liefdevol zijn naar jezelf en anderen, etc.) wordt het makkelijker om de dingen die daarvoor nodig zijn waar te maken.

De mensen die te zwaar, maar gezond en gelukkig zijn die zien de praktijkondersteuner, huisarts, fysio en diëtist niet zo vaak. Deze mensen worden vaak niet meegenomen in alle statistieken, want deze mensen worden veel minder vaak ziek.